زانیاری_سەربازی: کەشتی جەنگی شەهید سولێمانی

سەردار تەنگسیری، فەرماندەی هێزی دەریایی سوپای پاسداران، لە ساڵی ٢٠٢٠، لە میانەی ڕێوڕەسمی رادەستکردنی ١١٢ بەلەم و کەشتی بەو هێزانە، بۆ یەکەمجار دروستکردنی کەشتیی نوێی شەهید سولێمانی ڕاگەیاند. بە وتەی ناوبراو، لە یەک کاتدا سێ کەشتیی لەم جۆرە لە سێ دامەزراوەی جیاوازی سوپای پاسداران و وەزارەتی بەرگری و کەرتی تایبەت دروست دەکران. لە کۆتاییدا لە ٤ی ٦ی ٢٠٢٢ یەکێک لەو سێ کەشتییە بۆ رادەستکردنی بە هێزی دەریایی سوپای پاسداران ئامادە کرا. دوو کەشتی دیکەی لەم جۆرەش لە قۆناغی دروستکردندان، بەڵام زانیاری ورد لەسەر پێشکەوتنی پڕۆژەکان لەبەردەستدا نییە.

لە دروستکردنی هەیکەلی کەشتی (کۆرڤێت) شەهید سولێمانی لەبری پۆڵا ئەلەمنیۆم بەکارهێنراوە کە لە پیشەسازی کەشتیسازی سەربازی ئێران بە داهێنانێکی نوێ دادەنرێت. دیزاینی مۆدێرن لە هەیکەل لە شێوەی کاتاماران (دوو هەیکەل) توانای مانۆڕکردن و سەقامگیری باشتر لە دەریا و ئاوە ناسەقامگیرەکان زیاد دەکات. دیزاینەکە لە شێوەی کاتاماران پێکهاتەکە سووکتر و توانای هەڵگرتنی ئامێر و سووتەمەنی زیاد دەکات. هەروەها بەکارهێنانی ئالۆوی ئەلەمنیۆم وا دەکات هەیکەلی کەشتییەکە بەهۆی کەمتر ژەنگاوی بوون بەرامبەر بە ئاو سووکتر و تەمەنی درێژتر بێت. ئەم کەشتییە بە ٤ بزوێنەری ناوخۆیی ئێران کاردەکات؛ کە زۆرترین مەودای خۆی دەگەیەنێتە ٥٠٠٠ میل دەریایی کە بەرامبەرە بە ٩٢٦٩ کیلۆمەتر. کێشی کەشتی شەهید سولێمانی ٦٠٠ تەنە.

ئەرکی هەواڵگری و پشکنین، چاودێریکردنی ئامانجەکان و جموجۆڵەکانی ژێرئاو و لەسەر ئاو و ئاسمانی لە ئەرکەکانی ئەم کەشتییەدایە. کەشتیی شەهید سولێمانی بە پێشکەوتووترین سیستەمی دۆزینەوە و دیاریکردنی ڕادار و پەیوەندییەکان و شەڕی ئەلیکترۆنی تەیار کراوە.

کەشتیی شەهید سولێمانی یەکەم کەشتی ئێرانییە کە بە مووشەک هەڵگرەکانی ئەستوونی تەیار کراوە و دەتوانێت مووشەکی دژە فڕۆکە بە مەودای ١٥٠ کیلۆمەتر یان مووشەکی کروز بە مەودای ٧٠٠ کیلۆمەتر و سەرووتر بتەقێنێت.

لە هەردوو دیوی کەشتی شەهید سولێمانی ٦ مووشەکی کروز هەیە کە ٤ مووشەکیان لە جۆری قادر یان قەدیرن کە مەودای ٣٠٠ کیلۆمەتر و ٢ مووشەکی دیکەیان نەسر یان نەسیرە کە مەودای ٩٠ کیلۆمەترە. بەپێی ئەزموونەکانی ئێران لە بەهێزکردنی چەکی کەشتییە جەنگییەکان، ئەگەری ئەوە هەیە کە مووشەک هەڵگرەکانی ئەم کەشتییە لە جیاتی ٦ ببنە ١٢ مووشەک هەڵگر، وەک ئەوەی ئێران بە کەشتی سێپەر لە دەریای قەزوین کردی. لە کەشتی سێپەر لە دەریای قەزویندا، ٢ لانچەر (بە گشتی ٤) گۆڕدرا بۆ ٤ لانچەر (بە گشتی ٨).

لە بەشی پشتەوەی پردی فەرماندەییدا ژمارەیەک سایلۆی هەڵدانی ئەستوونی هەیە. ئەم سایلۆیانە لە دوو ڕیزی چواری و ڕیزێکی سێیی لە هەردوو دیوی کەشتییەکەدا هەڵکەوتوون. سایلۆ گەورەکان پێکەوە درێژییان ٣.٤ مەتر دەبێت، واتە تیرەی ناوەوەیان نزیکەی یەک مەتر دەبێت. بەگوێرەی قسەکانی جەنەڕاڵ باقری لە کاتی پەردەلادان و ڕاپۆرتی میدیاکانی ناوخۆی ئێران، دەتوانرێت مووشەکی کروز و مووشەکی ڕوو بۆ ڕوو تا مەودای ٧٠٠ کم (پێدەچێت بالیستیک بێت) لەم مووشەک هەڵگرانەی ئەستوونی (VLS) بەکاربهێنرێت.

ئەم کەشتییە ١٦ سایلۆی بچووکی هەیە (٨ دانە لە هەر لایەکی کەشتییەکە) بۆ بەکارهێنان لە بەشی بەرگری کە بە گوتەی باقری، مەودای ئەو مووشەکانەی کە بەکارهێنراون زیاتر لە ١٥٠ کیلۆمەترە. مووشەکی بەرگری بەم مەودایە لە بنەماڵەی سەیاد دەبێت کە تیرەکەی کەمتر لە ٦٠ سانتیمەتر دەبێت.

لە چاوپێکەوتنێکدا سەردار تەنگسیری باسی لە ٨ مووشەکی بەرگری نزمی لەم کەشتیەدا کردووە. لە بەشێکی چاوپێکەوتنەکەدا پەیامنێرەکە باسی لە سیستەمی نەواب کردووە کە وەشانی وشکانییەکەی دێزفولە، و وەک مووشەکێکی نزم دەناسرێتەوە. دێزفول لە ڕاستیدا هەمان تور ئێم ١ـە. مەودای نێوان دوو سەری باڵ بۆ مووشەکی تور ٦٥ سانتیمەترە، بۆیە هەر ئامێری هەڵدانی بچووکی VLS دەتوانێت یەک مووشەکی تور قبوڵ بکات.

بژاردەی گونجاو بۆ بەکارهێنان لە کەرتی بەرگری کورت مەودا مووشەکی “نوی دێی”ـیە. بێگومان ئەم مووشەکە توانای هەڵدانی ئەستوونی نییە و بەپێی ئەو شوێنەی کە لەبەردەستدایە، دەکرێت بووستەرێکی زیادە بۆ کۆتایی مووشەکەکە زیاد بکرێت. ئەم مووشەکە لەسەر لانچەری “سێڤۆم خورداد” دانراوە کە پێدەچێت تیرەکەی ٧٠ سانتیمەتر بێت و هەر چواریان لەناو لانچەرێکی بچووکدا دادەنرێن.

هەروەها لە ناو سنگی کەشتییەکەدا تۆپێکی ئۆتۆماتیکی ٣٠ ملم هەیە کە دیزاینێکی شاراوە لەگەڵ کامێرای حەراری بۆ کۆنترۆڵکردنی هەیە، ئەمەش توانای ئەوەی بە ئەم کەشتییە دەبەخشێت کە لە قۆناغی کۆتاییدا ڕووبەڕووی کەشتییە سووکەکان و مووشەکی کروزدا ببێتەوە. دوو غیلافی هەڵدانی لە لاکانی تۆپی سەرەکی دانراون بۆ لادانی موشەکی کروزی دژە کەشتی و تێکدانی سۆنارەکان. هەروەها دەتوانرێت پەرە بەم تۆپە بدرێت.

دوو جۆر وێنە لە یەک کەشتی بە ژمارەی FS313-01 لە کاتی پەیوەستبوون و پەردەلادان دەبینین. لە وێنەی یەکەمدا کەشتییەکە ٤ رەشاشی ١٢.٧ ملم هەیە. بەڵام لە وێنەی دووەم ٤ گاتلینگی ٢٠ ملم تێدایە. بەگوێرەی وێنەی ئەم کەشتییە لە پشتی سەردار باقری، ئەو مۆدێلەی کە گاتلینگی هەیە، هەمان ئەو مۆدێلەیە کە ڕادەستی سوپای پاسداران کراوە، وێنەکانی پەیوەست بە مۆدێلەکەی تریش پەیوەندییان بە کاتی تاقیکردنەوەی دەریاییەوە هەیە.

ڕەنگە ئەم تۆپە ٢٠ ملم بتوانرێت لەگەڵ سیستەمی جیاوازدا هاوکات بکرێت بۆ ئەوەی لە قۆناغی کۆتایی بەرگری کەشتییەکە رووبەڕووی بەلەم و مووشەکەکاندا ببێتەوە. چونکە لە ڤیدیۆکانی تاقیکردنەوە کە بڵاوکراوەتەوە، بەبێ بەکارهێنەر و لەلایەن ئۆپەراتۆرێکەوە لە شوێنێکی ترەوە ئەنجام دەدرێت.

شوێنی نیشتنەوەی هێلیکۆپتەری ئەم کەشتییە توانای وەرگرتنی هێلیکۆپتەرە قورسەکەی بێڵ ٤١٢ بە توانای دژە ژێردەریایی و هەروەها جۆرەکانی فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی هەیە کە لە سوپا و هێزی دەریایی و سوپای پاسدارانی ئێران بەردەستن.

نەبوونی شوێنی هەڵگرتن بۆ هێلیکۆپتەرەکە دەتوانرێت وەک کەم و کووڕی هەژمار بکرێت، کە بێگومان ئەمەش بەهۆی جۆری دیزاینی کەشتی بە تەواوی سروشتییە. ئەگەر ئەم کەشتییە لە زەریاکاندا ئامادە بێت، بوونی شوێنی هەڵگرتن بۆ هێلیکۆپتەر زۆر گرنگە.

لە بەشی خوارەوەی پادی کەشتییەکە، کرینێک بۆ هەڵدان و دابەزاندنی بەلەمی خێرا بە سەرنشین یان بەبێ سەرنشین، سیخوڕی و خۆکوژی هەیە، کە هەروەها توانای تەقاندنی تۆرپیدۆ و مووشەکی دژە کەشتییان هەیە.

هەروەها دەرگایەک بۆ چوونە ژوورەوە و دەرچوونی نەفەر و بار لە کەناراوەکانەوە بۆ کەشتییەکە هەیە. کە دەتوانرێت بۆ هەڵدانی فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی خۆکوژی باڵ نزم و هەروەها دەرگای هەڵدانی تۆرپیدۆ بەکاربهێنرێت.

بەگوێرەی لێدوانەکەی سەردار تەنگسیری لە بەرنامەیەکی تەلەڤیزیۆنیدا، ٢٠٠٠٠ نەخشە بۆ دروستکردنی کەشتییەکە بەکارهاتووە و ١٠٠٠٠٠ دیزاین دروستکراوە تا دیزاینی کۆتایی بەدەست هاتووە. ئەم کەشتییە لە ئێستادا خێراییەکەی ٣٠ بۆ ٣٢ گرێیە کە یەکسانە بە ٥٥.٥ بۆ ٥٩.٢ کیلۆمەتر لە کاتژمێرێکدا. ماوەی سەرەتایی دروستکردنی ئەم کەشتیە کەمتر لە ٢ ساڵ بووە کە بە وتەی سەردار تەنگسیری لە ئێستادا ماوەی دروستکردنی هەر کەشتییەک ساڵێکە کە ماوەیەکی زۆر باشە. هەروەها ژمارەی بەلەم، موشەک هەڵگر یان ڕۆکێت هەڵگر لە بەشی خوارەوە دەگاتە سێ دانە.

سەردار تەنگسیری ڕایگەیاند، کاتێک دەست بە دیزاینکردنی ئەم کەشتییە کرا کە وڵاتێکی سێیەم ڕەتیکردەوە مووشەک هاوێژ بە سوپای پاسداران بفرۆشێت. ناوبراو ئاشکراشی کرد، دەستەکانی حاج قاسم ئەمڕۆ مەودای ٧٠٠ بۆ ٧٥٠ کیلۆمەتریان هەیە.

بەپێی ئەو ماوەی لە سەرەتای بەم ڕاپۆرتەدا ئاماژەی پێ کراوە لە کاتی دیزاینکردن تا چاککردنی کەم و کووڕیەکان و رادەستکردن، کەمتر لە ٣ ساڵ بووە و تا ئێستاش بەشێکی تەواو نەبووە وەک ڕادار، کە بێگومان ئەم کەم و کووڕیە دەتوانێت بەم زووانە چاک دەکرێت. هەروەها دەتوانرێت بەلەمی تۆرپیدۆ هەڵگر بۆی زیاد بکرێت. کە زۆر گونجاوە بۆ رووبەڕووی ژێردەریاییەکان.

تایبەتمەندییەکانی کەشتی جەنگی شەهید سولێمانی:
جۆری کەشتی: کاتامارانی فرە مەبەست
پۆلی کەشتی: شەهید سولێمانی
بەکارهێنان: ٥ی ئەیلوولی ٢٠٢٢
درێژی: ٦٧ مەتر
پانی: ١٨ بۆ ٢٠ مەتر
کێش: ٦٠٠ تۆن
بزوێنەر: ٤ بزوێنەری دروستکراوی ئێران
خێرایی: ٣٢ گرێ (٥٩.٢ کیلۆمەتر/ کاتژمێر)
زۆرترین مەودا: ٥٠٠٠ میل دەریایی (٩٢٦٠ کیلۆمەتر)
سیستەمی مووشەکی:
٦ مووشەکی دژە کەشتی کروز
٦ مووشەکی هێرشی زەمینی
١٦ مووشەکی بەرگری
تۆپخانە:
١ تۆپی ٣٠ م م
٤ تۆپی ٢٠ م م
توانای هەڵگرتنی باڵافر: ١ هێلیکۆپتەری بێل٤١٢
توانای هەڵگرتنی بەلەم: ٣ بەلەمی خێرا یان بەلەمی خۆکوژ
دروستکراو: ئێران