ناگۆرنو-قەرەباغ - هەواڵەکانی جیهانی ئیسلام

هەواڵەکانی جیهانی ئیسلام؛ هێزەکانی حکومەتی باکو سەرلەبەیانی ڕۆژی رابردوو لە باکووری کۆریدۆری لاچین بە ئامانجی داخستنی ئەو ڕێگایانەی بەرەو ستێپاناکرت (خانکەندی) دەچن، ئۆپەراسیۆنێکی نوێیان دەستپێکرد. هەرچەندە هەواڵە سەرەتاییەکان ئاماژەیان بە سەرکەوتنی حکومەتی باکو لەم بابەتەدا دەکرد؛ بەڵام دواتر هێزەکانی ئازەربایجان لە داخستنی ڕێگای خانکەندی – خەلەفلی- تۆرشسو کشانەوە و لە بەرزاییەکانی ساریبابا لە ڕۆژهەڵاتی ڕێگاکە جێگیربوون.

هەواڵەکانی جیهانی ئیسلام: بەرپرسانی حکومەتی دیفاکتۆی ئەرمەنی لە ناگۆرنور – قەرەباغ بۆ یەکەمجار لەگەڵ بەرپرسانی حکومەتی کۆماری ئازەربایجان کۆبوونەوە.

هەفتەی ڕابردوو دوو ڕووداوی زۆر گرنگ و جیاواز لە پێوەندی لەگەڵ ناوچەی قەرەباغ ڕوویاندا و جارێکی دیکە سەرنجی جیهانی بەرەو خۆی ڕاکێشا؛ ئەو ڕووداوانەی کە ڕەنگە جارێکی تر بارودۆخی ئەم هەرێمەی لە ڕابردوو ئاڵۆزتر بکات.

هەواڵەکانی جیهانی ئیسلام؛ هەوڵەکان بۆ کەمکردنەوەی بوونی ڕووسیا لە قەفقازی باشوور بەردەوامە، بەڵام دەسەڵاتدارانی ئەو وڵاتە نایانەوێت کایەی نفوزی خۆیان بدەنە لایەنەکانی دیکە و ئازەربایجان و ئەرمینیا بەجێبهێڵن. سەرۆکی دۆمای فیدراسیۆنی ڕووسیا لەم دواییانەدا لە کاردانەوە بە قسەکانی سەرۆکی پەرلەمانی نیشتمانی ئازەربایجان کە داوای هاتنی هێزە سەربازییەکانی ئەوروپی بۆ ناو قەرەباغ کردبووەوە، هەڕەشەی لەناوبردنی ڕژێمەکەیان لە سەرکردەکانی باکۆ کردەوە!

هەواڵەکانی جیهانی ئیسلام؛ سەرۆکوەزیرانی ئەرمینیا ڕایگەیاند کە یەریڤان ڕەشنووسی پێشنیارێک بۆ یەکلاییکردنەوەی ئاشتیانەی ناوچەی ناگۆرنو-قەرەباغ کە کێشەی لەسەرە، ڕەوانەی باکۆ کردووە.

هەواڵەکانی جیهانی ئیسلام؛ ژمارەیەکی زۆر لە خەڵکی قەرەباغ لە شاری خانکەندی گردبوونەوە و داوایان کرد دەروازەی لاچین بکرێتەوە کە لەلایەن کۆماری ئازەربایجانەوە ماوەی دوو هەفتەیە داخراوە.

هەواڵەکانی جیهانی ئیسلام؛ دوابەدوای بڵاوبوونەوەی ڕاپۆرتی وەزارەتی بەرگری ڕووسیا کە پێشێلکردنی ئاگربەستی کۆماری ئازەربایجان لەسەر هێڵەکانی پەیوەندی لەگەڵ هێزەکانی ئەرمینیا پشتڕاست دەکاتەوە، کەناڵەکانی ئازەری ئاشتیپارێزانی ڕووسیایان بە داگیرکەر ناوبرد.

هەواڵەکانی جیهانی ئیسلام؛ ئەرمەنییەکانی دانیشتووی ناوچەی قەرەباغ لە شاری خان کەندی گردبوونەوەیەکی گەورەیان ئەنجامدا و دژایەتی خۆیان بۆ پەیوەستبوون بە کۆماری ئازەربایجان ڕاگەیاند و بۆ سەربەخۆیی خۆیان داوای پشتیوانی لە حکومەتی ئەرمینیا کرد.

لە نمایشی توانایی بەلەمی خێرای سوپای پاسداران لە سنوورە دەریاییەکانی ئێران و کۆماری ئازەربایجان تا دەگاتە کڕینی مووشەکی زیرەکی پاکستانی لەلایەن حکوومەتی باکۆوە!

لە باشووریترین بەشی قەفقاز، ئێران سنوورێکی ٧٥٠ کیلۆمەتری هاوبەشی لەگەڵ کۆماری ئازەربایجان و ناوچەی نەخچیڤان هەیە، کە نزیکەی ١٣٨ کیلۆمەتریان دوای کۆتایی هاتنی جەنگی یەکەمی قەرەباغ (١٩٩١-١٩٩٤) کەوتە دەست هێزەکانی ئەرمینیا، بەڵام دیسانەوە دوای جەنگی دووەمی قەرەباغ لە ساڵی ٢٠٢٠ ئەم ناوچانە گەڕانەوە ژێر دەسەڵاتی ئازەربایجان. ئێستا هەرچەندە سنووری ئێران لەگەڵ ئەرمینیا تەنیا ٤٠ کیلۆمەترە، بەڵام ئەم سنوورە بە هێڵی ژیانی سێ ملیۆن ئەرمەنی لە وڵاتێکی گەمارۆ دراو دادەنرێت کە لە هەردوو لا لەلایەن ئازەربایجان و تورکیاوە دابڕاوە.