تاڵانکردنی نەوتی یەمەن - هەواڵەکانی جیهانی ئیسلام

دوای چەندین سەدە لە کۆلۆنیالیزم (ئیستعمار)، بەریتانیا ڕووی لە سیاسەتێکی فرەلایەنە کردووە، کە ڕەهەندە جۆراوجۆرەکانی بریتین لە زنجیرەیەک پیلانگێڕی سیاسی و ئابووری بۆ داگیرکردنی سەربازیی دوورگەکان و سەرچاوە نەوتییەکان. لە لایەک بە فرۆشتنی چەک و دابینکردنی هاوکاری سەربازی بە وڵاتانی دەوڵەمەندی عەرەبی، هەوڵی خۆشکردنی ئاگری شەڕ و خوێنڕشتن لە دژی وڵاتانی لاواز دەدات و لە لایەکی دیکەشەوە لە ژێر ناونیشانی ناوبژیوان و ئاشتیخوازێک شانبەشانی ئەمریکییەکان و چینییەکان سەروەت و سامانە سرووشتیەکانی وڵاتێکی قەیراناوی تاڵان دەکەن. یەمەن نموونەیەکی ڕوونی ئەم سیاسەتەی بەریتانیایە!

هەواڵەکانی جیهانی ئیسلام؛ حکومەتی ڕزگاری یەمەن (ئەنساروڵڵا)، لە کاردانەوە بە فشارە ئابوورییەکانی حکومەتی دەستلەکارکێشاوەی یەمەن (سەر بە هاوپەیمانی سعودیە)، ئاسانکاری و ئیمتیازاتی نوێی بۆ هاوردەکردن لە ڕێگەی بەندەری حودەیدە ڕاگەیاند.

هەواڵەکانی جیهانی ئیسلام؛ سەرۆکی ئەنجوومەنی باڵای سیاسی یەمەن (ئەنساروڵڵا) وتی: هاوپەیمانی شەڕانگێزی ئەمریکا و بەریتانیا لە دژی یەمەن، لە ڕێگەی باڵیۆزی بەریتانیا، بە ڕوونی ئاشکرای کرد کە “ئەم دوو وڵاتە لە پشت شەڕی ئابووری دژی گەلی یەمەنەوەن”.

هاوکات لەگەڵ ڕێککەوتنی ئاگربەست لە یەمەن لە ٢ی نیسانی ٢٠٢٢ و سێ جار درێژکردنەوە و دواجار کۆتایی ھاتنی لە ٢ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٢، ناوچەکانی ژێر دەسەڵاتی هاوپەیمانی سعوودیە کەوتە ژێر کاریگەری گۆڕانکارییەکی زۆرەملێ لە سەرۆکایەتیی حکومەتی دەستلەکارکێشاوە (دەستلەکارکێشانەوەی عەبد ڕەبو مەنسور هادی و پێکهێنانی ئەنجومەنی سەرۆکایەتی). ئەم پرسە بووە هۆی زنجیرەیەک گرژی لە نێوان کوتلە جیاوازەکاندا و دواجار جۆرێک لە بنبەستی سیاسی و سەربازی لە نێوان گروپە جیاوازەکانی ژێر فەرماندەیی هاوپەیمانی سعوودیە زاڵ بوو. بۆیە کۆنترۆڵی هەریەک لە لایەنەکان بەسەر ناوچەکاندا جێگیر بووە و ئێستا دەتوانرێت بە وردی زیاتر ناوچەکانی ژێر دەسەڵاتی گروپەکانی یەمەن جیا بکرێتەوە.

هەواڵەکانی جیهانی ئیسلام؛ لە شەڕی نێوان هۆزەکانی ئەلدماشڤە و ئال حەریقدان لەگەڵ چەکدارانی حیزبی ئیسڵاح لە شاری مارب، لانیکەم ١٥ کەس کوژران و ژمارەیەکی دیکەش بریندار بوون.

لەم قۆناغەی شەڕی یەمەن، پارێزگای حەزەرمەوت گرنگترین خاڵی کێبڕکێی نێوان لایەنه ناکۆکەکانە. سەرچاوە نەوت و گازییەکان و هەڵکەوتەی جوگرافیای تایبەتی ئەم پارێزگایە کە لە سنوورەکانی سعودیەوە تا کەنارەکانی کەنداوی عەدەن و لە لایەکی دیکەوە لە مارب ـەوە تا نزیک عومان پێکهاتووە، بووەتە هۆی ئەوەی لە یەمەن سەرنجی لایەنەکان بەرەو ئەم ناوچەیە ڕابکێشرێت.

هەواڵەکانی جیهانی ئیسلام؛ وتەبێژی هێزە چەکدارەکانی یەمەن ڕایگەیاند: هێزە چەکدارەکانی یەمەن لە دروستکردنی هاوکێشەیەک لە هاوسەنگی ترس و دڵەڕاوکێ لەگەڵ دوژمن و هەروەها بە ئامانجی پاراستنی سەرچاوە سرۆشتییەکانی وەک نەوت و گاز سەرکەوتوو بوون.

هەواڵەکانی جیهانی ئیسلام؛ ئەنساروڵڵا لە درێژەی هۆشدارییەکانی بۆ کەشتییە نەوتهەڵگرەکان و کۆمپانیا بیانییەکان سەبارەت تاڵانکردنی نەوتی ناوچە داگیرکراوەکانی یەمەن، بە هێرشێکی فڕۆکە بێفڕۆکەوانی هۆشداری دایە کەشتییەکی نەوتهەڵگری بیانی لە کەنارەکانی بەندەری ئەلزەبە.

هەواڵەکانی جیهانی ئیسلام؛ ئێوارەی رۆژی رابردوو ئەنساروڵڵا بە هێرشێکی فڕۆکە بێفڕۆکەوانەکانی ڕێگری لە گواستنەوە و تاڵانکردنی نەوتی یەمەن لە لایەن کەشتییەکی نەوت هەڵگری بیانی لە بەندەری قەنا لە کەناراوەکانی پارێزگای شەبوە کرد.

هەواڵەکانی جیهانی ئیسلام؛ پێگەی هەواڵی “وکاله الصحافه الیمنیه” بە گێڕانەوە لە سەرچاوە ئاگادارە ناوخۆییەکان بڵاویکردەوە، شاندێکی سەربازی ئەمریکی چوونەتە ناو پارێزگای “حەزەرمەوت”ی دەوڵەمەند بە نەوتەوەی یەمەن.